2023 Sony Fotoğrafçılık Ödülleri’nde yapay zekâ üretimi bir görsel ödül kazandı. Daha sonra bu konuda ilginç bir adım atıldı.
Dall-E, Stable Diffusion ve Midjourney gibi yazılanları görsel hale getiren yapay zekâ sistemleri arasına geçtiğimiz ay dahil edilen Adobe Firefly, sürece benzerlerinden farklı yaklaşan bir sistem olmuştu. Adobe, geliştirdiği sistemin yalnızca lisanslı veya telif hakkı olmayan içerikler ile eğitildiğini, internet üzerindeki sanatçıların eserlerini “izinsiz olarak çalmadıklarını” belirtmişti. Bu önemliydi çünkü DALL-E, Stable Diffusion ve Midjourney gibi yapay zekâ temelli görsel üretim sistemleri, internetteki fotoğrafları / görselleri geniş çaplı olarak toplayarak analiz ediyor. Bu temelde geliştirilen sistemler tasarımcılar ve fotoğrafçıların tarzlarını izinsiz olarak kopyalıyor ve aktif olarak kullanıyor. Hatta Getty Images bu konuda yasal bir adım da atmıştı. Platformundaki fotoğrafların Stable Diffusion‘ı geliştiren Stability AI tarafından izinsiz olarak kullanıldığını belirten firma, “telif hakkı ile korunan milyonlarca görüntünün kopyalanması ve işlenmesi” üzerinden bir dava başlattı. Bu konuda başka yasal adımlar da oldu. Tüm bunların üzerine 2023 Sony Fotoğrafçılık Ödülleri’nde bir yapay zekâ üretimi görsel ödül kazandı. Başkalarının çalışmaları çalınarak eğitilen bir sistem ile oluşturulan görsel, birçok gerçek fotoğraf sanatçısını geride bıraktı.
Bu durum anlaşılabileceği üzere Sony’nin ekibi tarafından fark edilmedi, görselin arkasındaki Alman sanatçı Boris Eldagsen tarafından duyuruldu. BBC’de yer alan habere göre Eldagsen, Pseudomnesia: The Electrician adlı eserle yarışmaya katılma gerekçesinin, fotoğrafçılığın geleceği hakkında bir tartışma ortamı yaratmak olduğunu söyledi. BBC’ye konuşan ödül komitesi yetkilileri ise Eldagsen’in kendilerini, yapay zekanın söz konusu fotoğraftaki rolü konusunda yanılttığını açıkladı. Eldagsen ise yaptığının ukalaca olduğunu bildiğini ancak bu konuya dikkat çekmek istediğini vurguladı: “Jüriye benim eserimi seçtikleri için teşekkür ediyorum. Bunun yapay zekâ tarafından yapıldığından şüphe etmişler miydi emin değilim. Yapay zekâ ve gerçek fotoğrafçılar, bu tür yarışmalarda birbirileriyle yarışmamalı. İkisi iki farklı şey. Yapay zekâ fotoğrafçılık değildir. Bu yüzden ödülü reddediyorum.”
Şu an görsellerin / fotoğrafların “YZ” tarafından üretilip üretilmediğini tespit eden gelişmiş bir sistem bulunmuyor. Ancak bu konuda birçok firma çalışma gerçekleştiriyor, ileride yukarıdakine benzer bir sorunun en azından yarışmalar özelinde ortadan kaldırılması bekleniyor. Fakat Midjourney gibi sistemler daha şimdiden inanılmaz yüksek kalitede gerçekçi görseller verebiliyor, bu açıdan yüzde 100 kesin sonuçlar sağlayan bir sistem üretmek hiç kolay durmuyor.