Sanat camiası uzun zamandır büyük bir gizemi çözmeye çalışıyor. 2017’de 450 milyon doalara satılan Leonardo da Vinci imzalı Salvator Mundi tablosu nerede?
Leonardo da Vinci imzalı Salvator Mundi tablosu uzun bir süredir sanat dünyasının gündeminde. Bunun sebebi ise tablonun bir gizeminin ortaya çıkması değil, doğrudan bir gizem yaratması. Tablonun yüzde yüz Leonardo da Vinci üretimi olup olmadığı tartışmalarına hafifçe dahil olarak bu ilginç gizemi ve yakın zamanda gerçekleşen gelişmeyi biraz açalım. Salvator Mundi’nin tuhaf kayboluş hikayesi 2017 yılında başlıyor. 2017 yılında bir açık artırmada boy gösteren Salvator Mundi tam 450 milyon dolara satılıyor. İşte bu satışın ardında tablo sırra kadem basıyor. Peki sanat dünyasının en değerli tablolarından biri şimdi nerede?
Bu gizemli cevaba geçmeden önce biraz tablodan ve hikayesinden bahsedelim. Müzayede evi Christie’s’e göre Salvator Mundi, Leonardo da Vinci tarafından Fransa Kralı 12. Louis için 1500’lerde boyanmış bir tablo. Yolculuğa burada başlayan tablonun 1625’te Fransız prenses Henrietta Maria tarafından İngiltere’ye getirildiği belirtiliyor. Bir İngiliz hükümdardan diğerine geçen tablo ise ilk kez 18. yüzyılın bir noktasında ortadan kayboluyor.
Tablonun yolculuk hikayesini anlatan Christie’s, yaklaşık 200 yıl sonra 1900’de tablonun yeniden keşfini kaydediyor. Sir Charles Robinson tarafından satın alınan tablonun da Vinci ile çalışan Bernardino Luini tarafından boyandığı tablo sahibi tarafından açıklanıyor. Tablonun hikayesi bu noktada iyice garipleşiyor. 1913’te sanat tarihçisi Tancred Borenius oluşturduğu katalogda tabloyu “Boltraffio sonrası ücretsiz kopya” olarak tanımlıyor. Giovanni Antonio Boltraffio‘yu işaret eden bu not, tabloyla bir başka da Vinci öğrencisini bağlantılıyor. 1958’e geldiğimizde Christie’s, tablonun 45 sterline bir açık artırmada satıldığını kayır altına alıyor.
Ben Lewis’in kaleme aldığı “The Last Leonardo” kitabına göre Salvator Mundi, da Vinci’nin stüdyosundan çıkan ve muhtemelen pazara sunulmadan da da Vinci dokunuşuyla bitirişi yapan bir eser. Bunu dile getiren tek kişi Lewis de değil. 2012 yılında rönesans sanat uzmanı ve Met küratörü Carmen Bambach da konuya dair bir makale kaleme alıyor. Bambach, tablonun büyük bir kısmının Boltraffio çalışması olsa da son olarak üzerinden geçişlerin da Vinci tarafından yapıldığı inanıyor.
“Kıymeti bilinmeyen” tablonun hikayesi ise 2005’ten sonra biraz daha hareketleniyor. New Orleans Auction Gallery’de yapılan bir açık artırmada tablo iki Amerikalı tarafından 1.175 dolar gibi komik bir teklifle satın alınıyor. İkilinin 10 bin dolara kadar çıkmayı planladığı ancak günün sonunda hayli karlı bir şekilde tabloyu elde ettiği kaydedilmiş. Bu ikilinin araştırmaları sonucunda da Vinci’nin gerçekten de tablo üzerinde çalışmış olabileceği sonucuna varılıyor. 9 Kasım 2011 ile 5 Şubat 2012 arasında London’s National Gallery’de sergilenen tablo 2017’de bir kez daha açık artırmaya çıkıyor. İşte kayboluş da tam bu noktada başlıyor.
Tablonun yaklaşık 100 milyon dolara satılması beklenirken, açık artırma tarihinde bir rekora imza atan Salvator Mundi, 450 milyon 312 bin 500 dolara satılıyor. Tablo satıldığında alımı gerçekleştirilen kişi ilk etapta açıklanmasa da daha sonra bunu Suudi Kraliyet Prensi Mohammed bin Salman olduğu ortaya çıkıyor.
Louvre Abu Dhabi’de sergilenmesi planlanan tablonun ise 2018’de kurum tarafından atılan tweet’le gösteriminin ertelendiği duyuruluyor. Üç ay sonra New York Times, Louvre Abu Dhabi çalışanlarının tablonun nerede olduğunu bilmediğini açıkladığı bir haber yapıyor.
Her ne kadar tamamıyla Leonardo da Vinci tarafından yaratıldığına inanılmasa da Leonardo da Vinci tablosu olarak anılan Salvator Mundi’nin kayboluşundan bu yana tablodan haber almak ise mümkün olmamıştı. Ta ki Artnet yazarı Kenny Schachter‘ın haberine kadar. Schachter, ismini paylaşmadığı kaynaklarından aldığı bilgi doğrultusunda tablonun Suudi Kraliyet Prensi Mohammed bin Salman’ın süper lüks yatında olduğunu kaydediyor. Bu isimsiz kaynak tablonun gecenin bir yarısı uçakla kaçırıldığını ve Salman’ın süper lüks yatına getirildiğini belirtiyor. Tablonun geleceği ise şimdilik bir gizem olarak kalmaya devam edecek.
Samsung’dan Mona Lisa’yı “konuşturan” yapay zeka