Teknoloji gelişim hızı ve yayılımı açısından gerçekten insanı hayran bırakıyor. Sürekli bağlantılı yaşam, tek tuşla ihtiyaç duyulan tüm veriye ulaşım, nesnelerin interneti, sürücüsüz otomobiller ve dahası derken fazlasıyla hayatımıza nüfuz etmiş olan bu teknoloji tabii ki en özel olması gereken anlara da bulaşmadan edemiyor. Bu noktada akla iki soru takılıyor. “Buna ihtiyacım var mı?” ve “Özel verilerimi teknolojik bir cihazla paylaşmak istiyor muyum?”
Dijital yaşamın hayatımızda yarattığı en büyük sorun mahremiyet ihlali. İlk etapta akla veri mahremiyeti gelse de teknoloji artık en özel anlarımıza sıçramış durumda. CES 2016‘da heyecan verici tüm o teknolojik cihazlar arasında sebebini sorguladığımız şeyler de tanıtılıyor. Örneğin akıllı telefonunuza Bluetooth’la bağlanarak çalışan bir hamilelik testi.
“Neden?” sorusuna geçmeden önce cihazın ne işe yaradığına yorumsuz bir şekilde değinmek gerekirse, yaklaşık 20 dolarlık bu Bluetooth’lu hamilelik testi, teoride eczanelerde ortalama 15 TL’ye ve hatta daha ucuza da rahatlıkla bulabileceğiniz hamilelik testleriyle aynı şekilde çalışıyor. İdrar örneğinizi alan çubuk, üç dakika gibi bir sürede hamile olup olmadığınızı yüzde yüz kesinlik vermese de yüksek bir doğruluk oranıyla belirtiyor. “Akılsız” çubuklar bu bilgiyi üstlerinde yer alan küçük alanda çift çizgi ya da tek çizgi şeklinde gösteriyor. Akıllı hamilelik testi ise bunu telefonunuzdaki uygulama aracılığıyla yapıyor. İşler de o noktada biraz rahatsız edici bir hal almaya başlıyor.
Bir profil açarak dahil olduğunuz Pregnancy Pro ürününün uygulaması menstural döngünüzü ve hamileliğinizi takip ediyor. Uygulamaya girerken hamile kalmak isteyip istemediğinizi de soruyor ki ona göre bir takvim çıkarabilsin veya önerilerde bulunabilsin. Daha sonra test için Bluetooth’lu hamilelik çubuğunu telefonunuza bağlıyorsunuz ve testi yapıyorsunuz. Sonucu öğrenmek için üç dakikalık sürecin geçmesini beklerken ekranda bir sayaç beliriyor – ki bunu saatiniz de yapabilir – ve aşağıda Educate Me, Entertain Me ve Calm Me olmak üzere üç seçenek çıkıyor. Yani o üç dakikanın bir an önce geçip gitmesi için hamilelikle ilgili bilgiler, viral videolar ya da sakinleştirici bir müzikle heyecan ya da korkunuzu bastırmanız amaçlanmış. Sonrasında hamile olup olmadığınızı belirten uygulamada bu haberi “paylaşabiliyorsunuz.” Doktor randevusu alabileceğiniz uygulama, hamile kalmak için önerilerden hamileliğiniz boyunca oluşturacağı takvime kadar her şeyi ayarlıyor. Teoride oldukça yardımcı olan uygulama pratikte ise rahatsız edici.
İşin “Neden?” kısmını açıklayalım o zaman. Öncelikle “hamile olma” şüphesi durumdan duruma bağlı olarak çok heyecan verici ya da çok korkutucu olabiliyor. Daha kullanıcının bile emin olamadığı bir noktada o an hamile olup olmadığınızı bildirecek üç dakikayı beklerken bir şey okuyacak, bir şey izleyecek ya da bir şey dinleyecek durumda olmak oldukça güç. Her zaman alışveriş yaptığınız meraklı eczacınızın sanki yanlış bir şey yapmışsınız ya da onunla bu bilgiyi paylaşmak zorundaymışsınız gibi soru soran bakışlarından kaçmak için farklı bir eczaneden aldığınız Bluetooth’lu testi önce telefonunuza uygulama indirip, sonra bağlayıp sonra uygulayacak sabrı bulabilmek zorlayıcı olabilir. Üstüne üstlük “paylaşım” butonu tam anlamıyla şaka gibi. Hamilesiniz ve çok mutlusunuz ya da hamile değilsiniz üzgün veya rahatlamış durumdasınız peki bunu arkadaşlarınızla uygulama aracılığıyla mı paylaşmak istiyorsunuz?
Ancak diyelim ki her şeyi yaptınız ve uygulamanın faydalı özelliklerini kullanmaya hazırsınız. Peki böylesine özel bir veriyi dijital bir programla paylaşmaya hazır mısınız? Veri mahremiyeti internet kullanıcıları için başlı başına sorunken, kullanıcının hamile olup olmadığı verisini uygulama aracılığıyla üçüncü şirketlerle paylaşıyor olma riski yeterince rahatsız edici. Zira her ne kadar telefonunuzla baş başa olduğunuzu düşünseniz de asla yalnız değilsiniz.
Teknoloji hayatımızı kolaylaştırıyor, zaman zaman kendine hayran bırakıyor ve daha fazlası için heyecanlandırıyor. Ancak bazı noktalarda gerçekten gerekli mi sorusunu sormamız gerekiyor.
