Avrupa Birliği, Digital Markets Act ya da kısaca DMA ile teknoloji firmaları için yeni çizgiler çekiyor, yeni bir dönem başlıyor.
Avrupa Birliği, ilk detaylı bilgileri geçtiğimiz aylarda çıkan Digital Markets Act (DMA) mevzuatı ile Avrupa merkezli olarak teknoloji alanında antitröst yani tekelcilik karşıtı sağlam bir temel oluşturmak istiyor. İşte bu yeni dönem artık gerçek anlamda devreye giriyor, DMA kapsamında Alphabet (Google), Amazon, Apple, ByteDance (TikTok’un geliştiricisi), Meta ve Microsoft‘tan oluşan altı büyük teknoloji şirketinin modern dönemin altı büyük gatekeeper’ı olduğu açıklanıyor. Bu şirketlerin artık çatıları altındaki platformlar üzerinden dijital alanları tekelleştirmelerini engelleyen düzenlemelere uyması gerekiyor ve teknoloji devleri de bazı itirazlara rağmen yeni kurallara uyacaklarını taahhüt ediyor. Üzerinden genel olarak geçmek gerekirse Avrupa ülkeleri DMA ile şimdiye kadar yaşanan sorunları tek kalemde ortadan kaldırmayı istiyor. DMA sayesinde örneğin ufak teknoloji firmalarının büyük teknoloji firmaları ile daha kolay şekilde rekabet edebilmesine imkân tanınacak. DMA kapsamında WhatsApp, Facebook Messenger ve iMessage gibi mesajlaşma servisleri de daha açık hale getirilecek.
Açıklamaya göre Digital Markets Act ile beraber bu adı geçen servisler birbirleriyle iletişim kurabilir / birlikte çalışabilir hale gelecek. Yeni dönemde ayrıca her üretici, tüketicilere özgürce arama motoru, dijital asistan ve tarayıcı seçme şansı tanınacak. Ayrıca iOS ve Android cihazlar içerisinde ön yüklü olarak gelen her uygulamanın silinmesine zorunu olarak izin verilecek. Yeni dönemde hiçbir firma Avrupa özelinde tüketicileri katı olarak kendi platformu özelinde sınırlamayacak. DMA sayesinde firmalar platformlarındaki içeriklerden hiç olmadığı kadar sorumlu hale gelecek. Yeni dönemde teknoloji / internet firmaları yasa dışı içerikleri daha hızlı kaldırmak zorunda kalacak. DMA ile platformlar kullanıcılara kullandıkları algoritmaların nasıl çalıştığını da açık olarak anlatmak zorunda kalacak. DMA ile kişiler algoritmaların ne işe yaradığını, neleri kullandığını ve neye göre çalıştığını net olarak görebilecek.
DMA ile özellikle Apple tarafı için büyük bir değişiklik gündeme geliyor. Digital Markets Act, akıllı telefon gibi cihazlarda üçüncü parti uygulama marketlerinin kullanılması için kilit bir kapı aralıyor. Bu bağlamda Apple, önümüzdeki dönemde iOS işletim sisteminde App Store harici uygulama marketlerine ve App Store dışından uygulama yüklenmesine izin vermek zorunda kalabilir. Apple’ın uzun süredir karşı çıktığı ve hiç istemediği bu durum, iOS ekosisteminde inanılmaz büyük bir değişim yaratabilir. Dev firmaların kendi ödeme sistemlerinden komisyon alması nedeniyle üçüncü parti ödeme sistemlerinin herkese açık olmasını da isteyen Avrupa Birliği imzalı Digital Markets Act, cihazlardaki baz donanım özelliklerinin de herkese açık hale getirilmesini istiyor. Apple’ın sadece kendisine özel bıraktığı iPhone’lardaki NFC donanımı, bu karar ile beraber herkesin kullanımına açılacak gibi görünüyor.
DMA ile firmaların yıllardır kurduğu “ekosistem” yapısını Avrupa merkezli olarak ortadan kaldıracak ve cihazlardaki hemen her özelliği kullanıcı tercihine bırakacak olan AB, kâğıt üzerinde son kullanıcının ve ufak firmaların yararına olacak adımlar atıyor. Yeni dönemdeki pratik sonuçların nasıl olacağını ise önümüzdeki dönemde hep birlikte göreceğiz.