İnternet devi Google, biliyorsunuz daha geniş bir deprem ölçüm / tarama altyapısı için uzun zamandır Android telefonları kullanıyor.
Bu sistem Türkiye’de de çalışıyor ve şimdiye kadar birçok farklı depremde kullanıcılara bildirim geçti. Örneğin geçtiğimiz aylarda AFAD, Muğla Fethiye açıklarında 5.4 büyüklüğünde (Kandilli ölçüm farkından dolayı şiddeti 5.7 açıkladı) bir deprem meydana geldiğini duyurdu. Paylaşılan bilgilere göre bu deprem, Denizli, İzmir, Muğla, Mersin, Antalya ve çevrelerinde hissedildi. Sevindirici şekilde can kaybının yaşanmadığı bu depremden saniyeler önce, çok sayıda Android telefon kullanıcısı bir bildirim aldı. Android telefonlara Google tarafından eklenen “deprem uyarıları” sistemi bir kez daha devreye girdi ve kişileri yaklaşan sarsıntıya hazırlama konusunda uyardı. Halen evden çıkacak kadar bir süre tanımayan sistem, yine de ilk şoka hazırlık, çocukların yanına gitme veya anlık bir saklanma için çok faydalı bulunuyor. Android telefonların içerisinde çok gelişmiş ivmeölçer gibi sensörler yer alıyor. Bu sensörler sayesinde telefonlar en ufak bir hareketi dahi iyi şekilde algılayabiliyor. İşte Google bunu kullanarak Android telefonlardan bir deprem ağı kuruyor. Bu konuyu bugün gündeme getiren ise BBC’nin bir araştırması oluyor.
Tüm detayları burada yer alan araştırmaya göre deprem uyarı sistemi 6 Şubat depremlerinde olması gerektiği gibi geniş çaplı uyarı yapamadı. Şirket, uyarının 6 Şubat gece 04.17’de meydana gelen deprem felaketinden önce milyonlarca kişiye gönderildiğini öne sürüyor, BBC ise depremden etkilenen üç bölgede yaptığı araştırmaları sırasında bu uyarıyı almış herhangi bir kişiye ulaşamadıklarını aktarıyor. BBC’nin sorularını yanıtlayan Google’ın bu sistemden sorumlu yöneticilerinden Micah Berman, sistemin çalıştığı konusunda ısrar ederken, “Bu sistemin devreye girdiğine ve uyarılar gönderdiğine eminiz” diyor ama şirket bu uyarıların yaygın bir şekilde insanlara ulaştığına ilişkin herhangi bir kanıt sunamıyor. Yapılan araştırma konusunda BBC şunları aktarıyor:
“BBC’nin konuştuğu insanlar, depremden saatler, günler ve haftalar sonra dahi sistemden kendilerine gelen herhangi bir uyarı olmadığını söyledi. Bu nedenle BBC ekibi uyarının ulaştığı insanları bulmaya çalıştı. Ekiplerimiz depremden etkilenen bölgelerden Adana, İskenderun ve Osmaniye’ye gitti ve Android telefonları olan yüzlerce insanla konuştu. BBC ekibi, ikinci depremden önce uyarı alan birkaç kişiye ulaşsa da gece meydana gelen ve en yıkıcı olan deprem öncesinde uyarı aldığını söyleyen hiç kimseye ulaşamadı. İskenderun’da, yıkılan hastanede babaannesini kaybeden Alican, geçmişte bir uyarı aldığını ancak bu depremde herhangi bir uyarı almadığını söylüyor. Deprem bölgesinde tespit ettiklerimizi Google yöneticilerinden Berman’a sorduk. Google yöneticisi, “Çok şiddetli ve yıkıcı ilk deprem sırasında uyarı sistemi kullanıcılar dikkatlerini bambaşka şeylere yönelttikleri için arka planda kalmış olabilir. Bence bu en muhtemel açıklama gibi görünüyor” dedi.”
Deprem uzmanı Prof. Şükrü Ersoy, BBC’ye verdiği röportaj kapsamında eşinin deprem bölgesinde olduğunu ve Android telefonu kullandığını ancak buna rağmen herhangi bir uyarı almadığını belirtti. Uyarı alan birine de rastlamadığını belirten Ersoy şöyle devam ediyor: “Google’ın sistemi eğer ki çalışmış olsaydı, belki de çok faydalı olabilirdi. Ancak bu sistem, böylesi önemli bir depremde işe yaramadı. Bu da şu soruyu akla getiriyor: Eğer bu faydalı bir sistemse, neden bu kadar büyük bir depremde, son 100 yılın en büyük depremlerinden birinde, faydalanamadık?” Google, röportajdan sonra BBC’ye yaptığı açıklamada, “Yıkıcı bir deprem sırasında, kullanıcıların bir uyarıyı alıp almayacağını, fark edip etmeyeceğini veya uyarıya tepki verip vermeyeceğini etkileyebilecek bir sürü faktör var. Bunlar arasında depremin özellikleri ve internet bağlantısının olup olmadığı da yer alır” dedi.