Bildiğiniz gibi Facebook, Rusya merkezli Digital Sky Technologies tarafından 200 milyon dolar ile yeniden finanse edildi. 200 milyon dolar, Facebook’ un piyasa değerinin yaklaşık 10 milyar dolar olmasıyla orantılandığında, Rus şirketi Facebook’un yaklaşık %2’sine sahip olmuş oldu. Facebook’ un yüksek popüleritesine karşılık, 200 milyon dolar iyi bir rakam gibi görülebilir. ‘Facebook gibi bir oluşumun -neden şirket denilemediğini açıklıyoruz- değeri de böyle bir şeydir zaten…” gibi cümlelerin dşına çıkacak olursak, sektörü takip edenlerin tamamının ortak görüşü Facebook’ un değerinin bu kadar olamayacağı yönünde.
RON CONWAY’İN MÜTHİŞ KOKU ALMA KABİLİYETİ
Konuyu Facebook’ un aldığı ya da alabileceği yatırımlar ya da hisse satışlara çok fazla kaydırmadan, müthiş bir ivmeyle 5 yıldır büyüyen Facebook’ un hala daha kendi kendini finanse etmesini sağlayacak bir iş planı oluşturamamış olmasına getirmek istiyorum. Bundan yaklaşık bir ay önce, Facebook’ un ilk yatırımcılarından (angel investor -melek yatırımcı-) olan Ron Conway, Facebook’ un 12 ile 24 ay arasında bir süre zarfında para kazanan bir şirkete dönüşecegini belirtmişti. Gerekçe olarak ise, Twitter benzeri uygulamaların, yani, eş zamanlı yayının (real-time streaming) geleceğin önemli alanlarından biri olacağını göstermişti. Elbette, Facebook hissedarı olmasından dolayı %100 objektif olmasını bekleyemeyiz. Objektiflik bekleyenler ise, Ron Conway’ in müthiş koku alma kabiliyetine güveniyorlar. Zira Ron, Google dahil, Ask Jeeves, PayPal gibi girişimlerin de bulunduğu 200’den fazla yatırıma 20 yıllık bir dönemde yatırım yapmış ve hayallerin ötesinde kazanmıştı.
TWITTER ÇILGINLIĞI
Ron’ un koku alma kabiliyetinden bahsederken, Facebook’ un girdiği tehlikeli yola da değinmek gerekiyor. Ron, Twitter benzeri uygulamaların, bir diğer değiş ile eş zamanlı yayın ile başlayan birçok internet iştirakinin ileride çok iş yapacağının üzerine vurgu yapıyor. Twitter insanları kaynağa yönlendiren 140 karakterlik girişlerle dolu, birilerinin sizi takip ettiği ama sizin takip etmek zorunda olmadığınız, çok hızlı bir mecra. Facebook’ un tam tersi yani. Facebook ilişkiler üzerine kurulu. İlişkide olduğunuz kişilerin yaptıkları, yaptıklarına yorumlar, gruplar, paylaşılan medya, çapraz ilişkiler, vesaire. Eş zamanlı yayını kaçırmamak için kendini zorlayan ve bu konuya yoğunlaşan Facebook, mevcut popüleritesinden hızlı bir şekilde kan kaybetmeye başlayabilir. Bu tip durumlarda kan kaybedenin yerinin çok çabuk doldurulduğuna da şahit olduk. Belki MySpace kaybettiği koltuğunu devralabilir. İşin enteresan taraflarından birtanesi, Facebook’ un eş zaman takıntısının yakın bir zamanda başlaması ve yakın zamanlarda Ron’ un bu röportajının yayınlanması.
HİSSE BAŞI FİYATLANDIRMA
Facebook son ayak büyük yatırımını bundan yaklaşık 18 ay önce, Microsoft ve Li Ka-shing tarafından aldı. Yatırım hisse değeri üzerinden yapıldı ve Facebook etiketi 15 milyar dolar olarak hesaplandı. Bir çok bilirkişi, Facebook’ un bu kadar etmeyeceğini, şirketin piyasa (en azından mantık dahilindeki) değerinin 3 ile 5 milyar dolar arasında olduğunu belirttiler. Yazılanlar ve çizinlerin üzerinden bunca zaman geçtikten sonra Sky yatırımlarının 10 milyar dolar etiket vurup, Facebook’ a bir yatırım daha gerçekleştirmiş olması, işin ilginç bir yanı. İşin çok ilginç olan bir diğer yanı ise, bu yatırımların gerçekleştiği süreçte Facebook’ un hiçbir zaman hisse başı fiyatlandırma yapmamış olması, fiyatı yatırımcılarının tayin etmesiydi.
BAŞARISIZLIK
Facebook öyle ya da böyle, gelmiş geçmiş en fazla yatırım alan girişim. Ancak bu girişim öyle bir girişim haline geldi ki, beş seneden fazla bir zaman geçmiş olmasına rağmen, hala kendi ayakları üzerinde duramıyor. 200 milyon üyesi olan bir sitenin yanlış yapmaya başlaması, ‘get, rich, quick, free‘ gibi temalı reklamlar almaya başlaması ve ciddi reklam yayıncılarını küstürmesi, kaçırması. Birçok sektör analistinin söylediği bir şey var ki; “Facebook arkasına dev bir yatırım desteğini almış olmasına rağmen, başarısız…”
EMEKLEYEN FACEBOOK
Facebook, dudak uçuklatıcı bu denli yatırımlar, hisse satışları gerçekleştirdiği müddetçe, sektörün emekleyen bebeği olarak kalmaya devam edecek. Çünkü; firmalar, Facebook’ un sahip olduğu kullanıcı yeterliliğini kullanmak için sırada beklerlerken, Facebook’ un onlara hala sunacağı bir modeli yok. Facebook reklam verecek olan firmalara sunmak üzere, reklamverenlerin hedef kitlelerine daha rahat ulaşmak için kullanabileceği veri toplama, veri işleme gibi apiler hala hazırlamış değil. Facebook alışılagelmiş ve başarılı olarak adlandırılan yeterince büyümüş firmaların yaptıklarını yapmıyor ya da reddediyor. Takipçilerini paraya çevirmek… Ve herkesın inanamadığı, inanmak istemediği tekşey ise %5′ ini 500 milyon dolara satan Facebook ne zaman büyüyecek?
