Otomobil fiyatlarındaki artış devam ederken, engelli kullanıcıların sağlık problemleri gereği hakkı olduğu ÖTV muaf araç alımında seçenekler hiç olmadığı kadar azalmış durumda.
İlk vaka kayıtları Kasım 2019’a tarihlenen Koronavirüs salgınının, kısa vadede yarattığı etkiyi belkide dünya üzerideki hiçbir uzman tahmin edemezdi. Bu kadar kısa sürede çok ciddi can kayıplarını beraberinde getiren süreçle birlikte küresel ekonomide dengelerin yerinden oynadığı gelişmelerle karşılaştık. Madalyonun otomotiv tarafında yaşanan üretim aksamalarının getirdiği bulunabilirlik problemleri, Türkiye’de de hissedilen fiyat artışlarına neden oldu. Sıfır kilometre araçların tedarik edilemediği ortamda ikinci el modellerin yeni model yıllı araçları aşan etiketlerle pazarlara sunulduğuna da şahit olduk.
Virüsün etkilerinin azalması ve üretimlerin nispeten toparlanmasının ardından bu kez kapıda yeni bir sıkıntı bizi bekliyordu; “Çip krizi!” Bugün hala varlığı hissedilen yeni bir tedarik sıkıntısı otomobil üretiminde aksamaları beraberinde getirirken, 2022 ile birlikte “Daha kötü ne olabilir?” sorularına adeta cevap niteliğinde bir savaş gündemi bizi karşıladı. Rusya ile Ukrayna arasında patlak veren savaş, bugün bakıldığında pek çok Avrupa merkezli üreticinin üretimdie sekteye neden oluyor. Tüm bunların bir araya geldiği ve üretim maliyetlerinin arttığı güncel piyasalar, kaçınılmaz bir şekilde son kullanıcının bir otomobil için cebinden çıkacağı miktarı artırıyor. Türkiye’nin içerisinde bulunduğu ekonomi ise güncel tabloda yeni bir otomobil satın alma gücünü pek çok kişi için hayal konumuna getirmiş durumda. Bu durum sağlık problemleri gereği ÖTV muafiyetli araç alma hakkı olan kullanıcılar için de adeta git gide daralan bir çemberi anımsatıyor.
Türk Lirası’nın yabancı paralar karşısında yaşadığı değer kaybı pek çok sektör gibi otomotiv tarafında da ciddi etkiler yaratıyor. Fiyatlarda artık rutin haline gelen aylık artışlar, yakın geçmişte neredeyse haftalık olarak gerçekleşerek adeta boyut atladı. Gelinen son tabloda ise Avrupa’nın en uygun araçlarından olan Dacia Sandero’nun bile 400 bin TL sınırına dayandığını görüyoruz. Takvimleri çok değil bundan 1 yıl öncesine, 2021’in ilk çeyreğine sardığımızda bu rakamlara C segment SUV modellerinin alınabildiğini biliyoruz. Bu durum ÖTV muafiyetli araç seçeneğinin de ne kadar geniş olduğunun bir kanıtı aslında. 2021 yılı için 330.800 TL olan yasal sınır içerisinde Citroen C5 Aircross, Nissan Qashqai, Volkswagen T-Roc gibi binek segmentin ötesinde nitelikli modeller alınabiliyordu. 2022 yılıyla birlikte 120 bin TL iyileştirme yapılarak 450.000 TL’ye çekilen bu sınır, fiyatların geldiği son nokta itibarıyla artık seçenekleri A ve B segmenti arasında sıkıştırmış durumda.
Biraz önce de dile getirdiğimiz gibi gelinen son noktada yeni bir otomobil almak artık pek çok kullanıcı için hayalin de ötesinde. İkinci el pazarında yüksek kilometreli ve eski model yıllı araçlara olan ilginin grafiklere olan yansıması da, halkın erişebilirlik dinamiklerini ortaya koyuyor. Süreci engelli kullanıcılar için ele aldığımızda otomatik vitese sahip model listesi için seçenekler hiç olmadığı kadar kısıtlı konumda. Hyundai i10, Kia Picanto ve Fiat Panda gibi giriş segmentte konumlanan mini araçların dışında listede; Hyundai i20, Hyundai Bayon, Renault Clio, Renault Taliant, Kia Rio, Kia Stonic, Seat Ibiza, Peugeot 208, Dacia Sandero, Citroen C3, Honda City, Nissan Micra, Suzuki Swift, Toyota Yaris ve Toyota Corolla yer alıyor. Bu otomobillerin çoğunun sadece bir versiyonla muafiyet sınırına girdiğini de özellikle belirtmekte fayda var.