James Dyson Ödülü ile dünyayı değiştirecek fikirler aranıyor. Bir probleme çözüm sunacak fikri olan ve bu fikri gerçeğe dönüştürmek isteyen genç tasarımcı ve mühendisleri destekleyen ödülün 2023 yılı başvuruları devam ediyor.
Peki nedir bu James Dyson Ödülü? Bu konuda teknoloji devi Dyson şunları aktarıyor: “James Dyson Vakfı tarafından yürütülen, her yıl öğrenci ve yeni mezunlar için düzenlenen James Dyson Ödülü, mühendislik ve tasarım bölümlerinde okuyan ya da mezuniyetinin üzerinden dört yıldan fazla geçmemiş herkesin projesi ile katılabildiği bir tasarım yarışmasıdır. James Dyson Ödülü, 2005 yılından bu yana, girişimci ruha sahip lisans öğrencilerini, yeni mühendislik ve tasarım mezunlarını, çevre sorunlarından sağlık uygulamalarının iyileştirilmesine kadar küresel bir sorunun üstesinden gelmeye davet ediyor. Geçmiş kazananlar, plastik geri dönüşümünü (Plastic Scanner) ve malzemelerin biyolojik olarak parçalanabilirliğini (MarinaTex, AuREUS) geliştirmenin yanı sıra evde tıbbi teşhis yöntemlerini (Blue Box, HOPES) iyileştirmek için çözümler geliştirdi. Yarışma, bugüne kadar 390 icada finansal destek sağladı ve geçmiş uluslararası kazananların yüzde 70’inden fazlası icatlarını ticarileştirdi. Dyson, çevre ve sağlık sorunlarının üstesinden gelmek için daha fazla ezber bozan fikre ihtiyacı olduğunu söylüyor ve James Dyson gençlerin fark yaratacak güce sahip olduğunu düşünüyor. Ödül programının uluslararası kazananları, icatlarının dünyaya duyurulmasının yanı sıra 30 bin Sterlin, ulusal kazananları ise 5 bin Sterlin tutarında teşvik ödülü kazanıyor. Bu sene 30 ülkenin dahil olduğu yarışmanın başvuruları 19 Temmuz 2023 gece yarısı son buluyor.”
Blue Box projesi ile 2020 yılı Uluslararası Kazananı Judit Giró Benet bu sene başvuru yapacak adaylara: “Aslında doğru fikre sahip olmak yeterli değil, onu geliştirmek ve sunmak için doğru yolu bulmanız gerekiyor. Bu başvurunuzda sizi diğerlerinden ayrıştıracak önemli bir unsur. Ayrıca, çalışmalarınızda yapay zekaya mutlaka önem verin ve onu anlamaya çalışın, korkmayın. Günümüzde yapay zekadan korkmak, milattan önceki insanların ateşten korkması gibi bir şey.” dedi. Plastic Scanner projesi ile 2021 Sürdürülebilirlik Kazananı Jerry De Vos ise: “Basit prototiplerle başlayın ve giderek tasarımınızı geliştirin. Öncelikle problemi çözebildiğinizi görün, bu sizi motive edecektir ve daha rahat ilerlemenizi sağlayacaktır. Ürününüzü pazara sunmak için acele etmemelisiniz. Önce çalıştığından emin olmalısınız. Bu noktada, sadece maddi yatırım anlamında değil aynı zamanda fikrinizi geliştirmeniz konusunda ipuçları ve tavsiyeler almak için bilgi ağı çok önemli.” açıklamasında bulunuyor. Her iki eski kazanan da sonunda bir konuda hemfikir: Asla pes etmemelisiniz. Pes etmemek, başarılı olmanın, bir fikri potansiyel olarak insanların hayatlarını değiştirebilecek ticari bir ürüne dönüştürmenin en önemli unsurlarından biridir.
Geçtiğimiz sene Türkiye’de ilk defa düzenlenen ve başvuruların başladığı mart ayından temmuz ayındaki değerlendirme sürecine kadar Türkiye’den 350’nin üzerinde başvuru alarak büyük ilgi gören yarışmanın, 2022 yılı ulusal James Dyson Ödülü sahibi, “PhysioCircle” projesiyle Orta Doğu Teknik Üniversitesi Endüstriyel Tasarım Bölümü mezunu ve aynı bölümde yüksek lisans öğrencisi olan, 27 yaşındaki Selami Erdoğan olmuştu. Göğüs fizyoterapi yönteminin, fizyoterapistler veya hasta yakınları tarafından hastalara doğru ve etkin bir şekilde uygulanmasını sağlayan “PhysioCircle” projesi, 5 bin Sterlinle ödüllendirilmişti. Geçtiğimiz sene yapılan başvuruların birçoğu, James Dyson’ın da genç mühendislerden beklediği gibi gerçek dünya problemlerine odaklanmış, ülkemizde yaz aylarında yaşanan yangınlara da çözüm üretmek için tasarlanan icatlar dikkat çekmişti.
Nitekim yarışmanın 2022 ulusal ikincilerinden biri de yangınları gerçek zamanlı olarak algılayan IoT tabanlı bir sensör sistemi olan, Karbondioksit (CO2) ve sıcaklık seviyeleri yükseldiğinde yetkililere haber vererek yangın yayılmadan önce müdahale etmelerini sağlayan, İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden İdil Deniz, Suat Batuhan Esirger, Rana İmam, Rahme Nur Örnek tarafından tasarlanan “ForestGuard” olmuştu. 2022 yılının diğer ikincisiyse, gıda işletmelerinin üretim sonrası portakal atıklarını kullanarak, doğa üzerindeki etkisinin azalmasını sağlayan, biyomalzemeleri eklemeli üretimle birleştirerek dekorasyon sektöründe bir çığır açan Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden Açılay İpek, Levent Eldem ve Nihal İrem Bayram tarafından tasarlanan “Kikkis” projeleri olarak açıklanmıştı.
James Dyson Ödülü’nün Türkiye ayağı için jüri grubunda ODTÜ EÜTB ve TMMOB Mimarlar Odası Endüstriyel Tasarımcılar Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Gülay Hasdoğan, İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde, Pazarlama İletişimi, Reklam ve Dijital Pazarlama dersleri de veren gazeteci Dr. Fatoş Karahasan, Aydınlatma Tasarımcısı ve Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi’ nde Mimarlık ve İç Mimarlık Bölümü’ nde Öğretim Görevlisi Ali Berkman ve farklı branşlarda Dyson’da mühendis olarak görev yapan kişilerin yer aldığı bir temsilci grubu yer alıyor.
James Dyson Ödülü’yle ilgili güncel bilgiler için buradaki adresi ziyaret edebilirsiniz.