Yüz yıl önce keşfedilmesine karşın bir türlü çözülemeyen gizemli Voynich el yazmalarını incelemeye alan yapay zeka, araştırmacıların başaramadığını başararak yazıyı çözdü.
İsmini onu açığa çıkarak Polonyalı Wilfrid Voynich‘ten alan Voynich yazmaları 1912’de keşfedildi. Bilinmeyen bir alfabe ve bilinmeyen bir dilde olan bu yazmalar ise o günden bu yana gizemini koruyor. Kitapta astronomik sembollerden çıplak figürlere kadar pek çok farklı çizim de yer alıyor. Görselleri bir noktaya kadar açıklamak ya da en azından tahmin yürütmek mümkün ancak söz konusu yazıya gelince karşımıza 100 yıllık koca bir gizem çıkıyor. Profesyonel ve amatörler tarafından defalarca incelenen hatta 2. Dünya Savaşı sırasında kod çözücüler tarafından ele alınan bu yazmaların gizemi ne yazık ki insanları aşıyor. Bu durumda teknolojik destek almaya karar veren araştırmacılar işi yapay zekaya devretmiş.
Gizemli kitabın sırrını yapay zeka çözüyor
Alberta Üniversitesi’nde doğal dil işleme alanında uzman Greg Kondrak, işi yapay zekaya taşıyan isim olmuş. Lisansüstü öğrencisi Bradley Hauer ile yürüttüğü projede söz konusu yazının İbranice olduğunu çözen ikili harflerin belli bir biçim düzenini takip ettiğini belirtiyor. Ancak bu ne anlattığını çözmek için yeterli değil. Bu sebeple araştırmanın büyüyerek yeni araştırmacılar tarafından da geliştirilmesi bekleniyor.
Yapay zeka bu işe girişmeden önceyse 380 farklı dilde yazılmış olan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi üzerine çalışmış. Belirli biçim düzenlerini çözen yapay zeka bunun ardından Voynich el yazmalarını incelemeye koyulmuş. Bu incelemeler sonucu da yazıtın şifrelenmiş İbranice dilinde yazıldığına karar vermiş. Projeye başladıklarında el yazmasının Arapça’nın farklı bir formu olduğunu düşünen Kondrak ve Hauer’ın sonuca oldukça şaşırdıkları belirtiliyor.
Şifrelenmiş el yazması
El yazmasının şimdilik okunamama sebebi ise alphagram şeklinde yazılması. Yani her bir kelime içindeki harflerin alfabetik sırasına göre yazılmış durumda. Kondrak 240 sayfalık yazmanın tam olarak ne anlattığını çözebilmeleri için antik İbranice tarihçilerinin yazmayı incelemesi gerektiğini söylüyor.
