Özellikle yaz ayalarında hemen herkesin şikayet ettiği ama üstünde çok da derinlemesine düşünmediği bir konu var: Hava durumu. Sıcaktan bunaldıysanız, dışarı dahi çıkamıyor, nefes alamıyorsanız size kötü bir haberimiz var; havalar daha da ısınacak.
Tabii havalar daha da ısınacak derken bir iki gün sonrasının hava durumunu kastetmiyoruz. National Oceanic and Atmospheric Administration (Noaa) tarafından yayınlanan ve 62 farklı ülkeden yüzlerce bilim adamının katılım gösterdiği rapora göre sıcaklık, deniz seviyesinde yükseliş ve uç noktalarda hava muhalefetleri 2015’te zirve yaptı. 2014 yılı en sıcak yıl seçilmişti ancak 2015 onu da geçerek pek de hayra alamet olmayan bir rekora imza attı. Dünya’nın sanayi devrimi öncesi zamanlardan tamı tamına 1 derece daha sıcak olması ise korkutucu bir başka nokta. İşin kötü tarafı Birleşmiş Milletler 2016’nın geçtiğimiz yılın da rekorunu kıracağını belirtiyor. Dünya her yıl adeta önlenemez bir sıcaklık artışı yaşıyor. Kısacası haklısınız, bu yaz nefes alınmıyor.
Okyanuslarda ise durum aynı şekilde pek de iç açıcı değil. 2015 yılına baktığımızda, atmosfere yüzde 90’dan daha fazla ekstra karbondioksit salınımı gerçekleştiren okyanuslar da sıcaklık açısından rekor kırdı. El Nino hava muhalefeti tarafından domine edilen doğu Pasifik tarafı ortalama 2 derece daha sıcak. Kuzey kutup bölgesi ise baş döndürücü bir yükselişle ortalamanın 8 derece üstünde. Tabii bu sıcaklık artışı beraberinde zincirleme değişiklikleri de getiriyor. Okyanuslardaki bu termal genleşme buzullarda erimeye sebep oluyor. Bu durum da yine 2015’in en yüksek deniz seviyesine ulaşması olarak kayıtlara geçiyor. Yani tek bir domino taşı tüm seriyi yerle bir ediyor. 1993’teki ortalama deniz seviyesinden 70 mm daha yüksekte olan sular yıllık 3,3 mm’lik ortalama bir artışla yükseliyor.
Havadaki bu hızlı ve ani değişimler insanlar ve diğer canlılar için şiddetli sonuçlar doğuruyor. Geçtiğimiz yıl haziran ayında şiddetli bir sıcak hava dalgası sebebiyle Pakistan’da binin üzerinde canlı hayatını kaybetti. Aynı şekilde Etiyopya’da ise şiddetli bir kuraklık sonucu milyonlar kıtlıkla karşı karşıya kaldı. Endonezya ise yağış almaması sebebiyle orman yangınlarına teslim oldu. Buzulların erimesi deniz aygırlarını sürüler halinde göçe zorlarken, kutup bölgelerindeki deniz canlıları da yaşadıkları bölgelerde hayatlarını devam ettiremez oldu.
Noaa’nın müdürü Thomas Karl, El Nino gibi kısa süreli hava muhalefetlerinin uzun dönemdeki etkilerinin ne kadar keskin olabileceğine dikkat çekiyor. Kıdemli bilim insanı Kate Willnett ise 2015’in sadece en sıcak yıl değil aynı zamanda sera gazlarının en yüksek seviyeye ulaştığı yıl olduğunu da belirtiyor.